Autorzy : dr n. med. Andrzej Światowiec, prof. dr hab. med. Marek Kuch ENEL-SPORT
Sport wyczynowy związany jest z systematycznym treningiem oraz wysiłkiem fizycznym wielokrotnie przekraczającym możliwości zdrowego młodego człowieka nie będącego sportowcem. Wymaga to adaptacji ze strony całego organizmu, a przede wszystkim ze strony układu krążenia.
W dzisiejszych czasach wielką popularnością cieszy się amatorska aktywność fizyczna, często na bardzo zaawansowanym poziomie - biegi długodystansowe [w tym maratońskie], kolarstwo górskie, wyprawy trekingowe, triathlon itp. Nierzadko z tak dużymi obciążeniami fizycznymi próbują się mierzyć osoby po czterdziestym i pięćdziesiątym roku życia, które nie uprawiały wcześniej tak wymagających dyscyplin.
Warto więc sprawić, aby ekstremalny często wysiłek był maksymalnie bezpieczny. Powikłania występują rzadko, ale zdarzają się niestety nawet dramatyczne, do nagłych zgonów włącznie. Aby
maksymalnie ograniczyć ryzyko, należy taką aktywność poprzedzić nie tylko odpowiednim przygotowaniem fizycznym; należy także wykonać podstawowe badania medyczne oceniające nasze możliwości. Należą do nich:
elektrokardiogram spoczynkowy (EKG), który jest podstawowym badaniem oceniającym pracę serca
badanie echokardiograficzne (ECHO/USG serca), które pozwala wykluczyć wady rozwojowe i nabyte serca, często nierozpoznane wcześniej
badanie wysiłkowe (elektrokardiograficzny test wysiłkowy), które pozwala na ocenę funkcjonowania serca i całego układu krążenia w warunkach dynamicznych, ocenia wydolność organizmu i poziom wytrenowania. Badanie wykonywane jest na bieżni ruchomej albo na rowerze (cykloergometrze)
badanie EKG metodą Holtera (24-48 godzinne monitorowanie czynności serca) w przypadku stwierdzenia zaburzeń rytmu serca
Wymienione badania powinny być na końcu ocenione przez lekarza specjalistę.
Osoby, których aktywność fizyczna odbywa się na poziomie prawie zawodniczym, powinny wykonywać badania w cyklu podobnym do sportowców wyczynowych. Niezależnie od występowania jakichkolwiek dolegliwości, badania takie jak EKG spoczynkowe, ECHO serca i Test Wysiłkowy EKG powinny być wykonywane przynajmniej jeden raz w roku.
Dokładną ocenę wytrenowania można przeprowadzić wykonując badanie spiroergometryczne (test wysiłkowy EKG połączony z oceną stopnia pochłaniania tlenu).
Warto pamiętać, że choroby serca nie wykluczają aktywności fizycznej, a wręcz jest ona wskazana i zalecana. Przeprowadzenie odpowiednich badań pozwoli na indywidualną ocenę i dobór aktywności fizycznej na adekwatnym do stanu zdrowia poziomie.